10. ÇALIŞMA MECLİSİ(SONUÇ BİLDİRGESİ)

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca 26-27 Eylül 2013 tarihleri arasında Bilkent Otel Konferans Merkezinde 10. Çalışma Meclisi Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Başbakan Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Faruk ÇELİK, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Sayın Rıfat HİSARCIKLIOĞLU, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Sayın Bendevi PALANDÖKEN, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Sayın Tuğrul KUTADGOBİLİK, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) Başkanı Sayın Ergün ATALAY, Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (HAK-İŞ) Genel Başkanı Sayın Mahmut ARSLAN, Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Sayın Kani BEKO ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı Sayın Fatih ACAR’ın katılımlarıyla gerçekleşen ve yaklaşık olarak 1.400 kişinin katıldığı açılış konuşmalarının ardından, ülkemiz çalışma yaşamının öncelikli sorunları arasında yer alan üç ayrı konuda paneller düzenlenmiştir.
10. Çalışma Meclisi Toplantısı kapsamında düzenlenen panellere katılan sosyal taraflar ile akademisyenler; “kıdem tazminatı”, “alt işverenlik” ve “özel istihdam büroları aracılığı ile geçici iş ilişkisi” konularındaki mevcut sorunlar ve çözüm önerileri hakkındaki görüşlerini katılımcılar ile paylaşmıştır. Panelleri, üniversitelerden, kamu kurum ve kuruluşlarından, sendika ve konfederasyonlardan, meslek örgütlerinden, derneklerden ve ilgili diğer kurumlardan yaklaşık 600 kişi takip etmiştir.
10. Çalışma Meclisi Sonuç Bildirgesi Hazırlama Komisyonu, her üç panel boyunca gerçekleştirilen oturumlarda yapılan tartışmalar ile sosyal taraf temsilcilerinin görüş ve önerileri doğrultusunda aşağıdaki değerlendirmelere yer vermiştir:

1. PANEL:
“KIDEM TAZMİNATI”
Birinci panelin başlığı, çalışma yaşamının tartışmalı alanlarından biri olan kıdem tazminatıdır.
Panel başkanının açılış konuşması ile başlayan toplantıda; kıdem tazminatının mevzuatımızdaki yeri, diğer ülke uygulamaları, ülkemiz uygulamasında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri, panelistler ve katılımcılar tarafından etraflıca tartışılmıştır.
Bu panel kapsamında yapılan tartışmalar ile katılımcıların görüş ve önerileri doğrultusunda yapılan değerlendirmelere aşağıda yer verilmiştir:
Tespitler: 
1. Mevcut kıdem tazminatı uygulaması çeşitli sorunlarla karşı karşıyadır.
2. Mevcut sorunların sosyal tarafların ortak katılımıyla çözülmesi sosyal barış açısından ivedilik arz etmektedir. Ancak, sosyal taraflar arasında ciddi bir güven sorunu ve görüş ayrılığı yaşandığı görülmekte olup, bu durumun öncelikle giderilmesi zorunluluk taşımaktadır.
3. Mevcut sistemde, çeşitli yasalardan kaynaklanan birçok düzenleme nedeniyle işçilerin kıdem tazminatı kapsamının dışında bırakıldığı, sistem içinde kalanların bile kıdem tazminatına her koşulda ulaşamadığı, bunun da sosyal devlet ve eşitlik düşüncesinde sorunlara yol açtığı görülmektedir.
4. Alt işveren işçilerinin sistem içinde ciddi mağduriyet yaşadıkları görülmektedir.
Öneriler:
1. Mevcut kıdem tazminatı uygulamasında bazı işçi gruplarının çeşitli yollarla bu haktan yoksun bırakıldığı, bu tazminatlardan yararlanma durumunda ise, hukuken ve fiilen kıdem tazminatına ulaşılamadığı, dolayısıyla karşı karşıya kalınan sorunların çözümü için düzenlemeye gidilmesi zorunluluk arz etmektedir.
2. Yapılacak olan düzenlemede getirilecek çözümün görünüm şekli ve içeriği sosyal taraflar ve ilgili devlet merciine ait olmak kaydıyla, özellikle alt işveren işçileri ile diğer mağdur işçi gruplarının eşitlik temelinde hak kaybına uğramaları önlenmelidir.  
3. Benimsenecek çözümler için, diğer ülke örnekleri dikkatle taranmalı, yararlı olabilecek kıyaslamalar yapılmalıdır. Bu kıyaslamalar esnasında, örnek ülkenin/ülkelerin kendilerine özgü dinamikleri dikkate alınmalı, ancak Türkiye’nin sosyo-ekonomik ve kültürel yapısına uygun düzenleme yapılmalıdır.
4. Sorunun çözümü için yapılacak çalışmalarda, hem sosyal tarafların hem de devletin konunun uzmanlarından oluşan çalışma gruplarıyla önce kendi içinde değerlendirme yaparak somut çözüm önerileri oluşturması, böylece yapılacak düzenlemelere bilimsel zemin hazırlanması gerekmektedir. 
5. Tüm sosyal tarafların ve devletin katılımıyla hazırlanan düzenlemeler kamuoyuna deklare edilmeli, tüm ilgili kesimlerin görüş ve değerlendirmelerine sunulmalıdır.

2. PANEL:
“ALT İŞVERENLİK”
İkinci panelin başlığı, endüstri ilişkileri sistemimizde önemli bir yeri olan ve tartışmalara konu olan alt işverenlik ilişkisi ile ilgilidir.
Panel başkanının açılış konuşması ile başlayan ikinci toplantıda; alt işverenlik ilişkisinin mevzuatımızdaki yeri, ülkemiz uygulamasında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri, panelistler ve katılımcılar tarafından etraflıca tartışılmıştır.
Bu panel kapsamında yapılan tartışmalar ile katılımcıların görüş ve önerileri doğrultusunda yapılan değerlendirmelere aşağıda yer verilmiştir:
Tespit ve Öneriler:
1. Taraflar, ilke olarak alt işverenliğin çalışma hayatının bir gerçeği olduğunu kabul etmektedir.
2. Kamu kesiminde alt işverenlik uygulamaları, 94 sayılı Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmesi esas alınarak ıslah edilmelidir.
3. Alt işverenlik ilişkisinde işçiler lehine kesinleşen yargı kararları dikkate alınarak çözüm yoluna gidilmelidir.
4. Alt işverenlerin değişmesine rağmen işyerinde çalışmasını sürdüren işçilerin, kıdeme bağlı alacakları tüm çalışma süreleri göz önünde bulundurularak hesaplanmalıdır.
5. İş Kanununun 2. maddesine 2006 yılında eklenen 8. ve 9. fıkralar kaldırılarak, kamu kesimine yönelik çözüm üretilmelidir.
6. Alt işverenlik ile ilgili dolaylı yasalar (sosyal güvenlik, kamu ihalesi, belediye kanunu vb. diğer yasal düzenlemeler) İş Kanununa uyumlu hale getirilmelidir.
7. Alt işveren işçilerinin korunmasıyla ilgili olarak İcra ve İflas Kanununda gerekli değişiklikler yapılmalıdır.
8. Alt işveren işçilerinin örgütlenme ve toplu pazarlık sorunlarını çözmeye yönelik yasal değişiklikler yapılmalıdır. Sözleşme türlerinde ve toplu pazarlık biriminin belirlenmesinde alt işveren işçilerinin toplu iş sözleşmesi hakları korunacak şekilde düzenleme yapılmalıdır.
9. Alt işverenlik ilişkisinin geçersizliğine yol açan hukuka aykırılıkların tümü dikkate alınmalı, konunun sadece muvazaa ile sınırlı tutulmasından vazgeçilmeli, tüm hukuka aykırılıkların geçersizliğe yol açacağı şeklinde düzenleme yapılmalıdır.

3. PANEL:
“ÖZEL İSTİHDAM BÜROLARI ARACILIĞI İLE GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ”
Üçüncü panel, özel istihdam büroları aracılığı ile geçici iş ilişkisi hakkında düzenlenmiştir.
Panel başkanının açılış konuşması ile başlayan son toplantıda; geçici iş ilişkisinin mevzuatımızdaki yeri, diğer ülke uygulamaları, ülkemiz uygulamasında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri panelistler ve katılımcılar tarafından etraflıca tartışılmıştır.  
Bu panel kapsamında yapılan tartışmalar ile katılımcıların görüş ve önerileri doğrultusunda yapılan değerlendirmelere aşağıda yer verilmiştir:
Tespitler:
1. Taraflar arasında mutabakatın olmadığı gözlenmiştir.
2. İşveren tarafı, işgücü piyasasını genişleteceği, dezavantajlı gruplara istihdam fırsatı yaratacağı ve işgücü piyasası esnekliliğini destekleyeceği gerekçesiyle geçici iş ilişkisinin uygulamaya geçirilmesini savunmaktadır. Bu yolla, işgücü piyasasına ilk kez girenler ile kadınlar, gençler ve uzun süreli işsizler gibi istihdamda ciddi zorluklar yaşayan grupların tecrübe edinmesi ve istihdam edilebilirlikleri artacaktır.
3. İşçi tarafı ise, özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi uygulamasına kategorik olarak karşı çıkmaktadır. Çalışanların haklarını koruyucu düzenlemeler getirilmiş olsa dahi, özellikle alt işverenlik müessesesinde yaşanan kimi kötü uygulamalar nedeniyle, aynı olumsuzlukların (kıdem tazminatı, iş güvencesi) geçici iş ilişkisinde de yaşanacağı kaygılarını belirtmişlerdir. 
Öneriler:
1. Özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi düzenlemesi yapılmadan önce, bu istihdam biçiminin avantajları ve dezavantajları konusununda çalışanlar ve sosyal taraflar bilgilendirilmelidir.
2. Geçici iş ilişkisine izin verilmesi halinde düzenlemelerin yaratacağı olası sorunlar belirlenmelidir. Bu konuda Uluslararası Çalışma Örgütü normları ile Avrupa Birliğinin 2008/104 sayılı Direktifi çerçevesinde özellikle aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:
a. Özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisine izin verilmesi halinde, işçilerin sosyal güvenlik hakkı ve örgütlenme hakkının kullanımını sınırlandıran dezavantajların ortadan kaldırılmasına yönelik tedbirler alınmalıdır.
b. Ücretler ve çalışma şartları açısından belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan emsal işçiler dikkate alınmalı ve aynı işi yapan işçilerle eşit muameleye tabi tutulmalıdır.
c. İşverenlerin geçici iş ilişkisi kurmaları, esneklik gereklilikleri de göz ardı edilmeksizin, sektör, süre ve yenileme sayısı gibi bazı özel şartlarla sınırlandırılmalıdır.
d. Geçici iş ilişkisi ile çalışan işçilerin mesleki eğitimlerine, çalıştırılmadıkları süredeki haklarına (ücret, sosyal sigorta primi v.s) yönelik düzenlemeler yapılmalıdır.
e. Geçici iş ilişkisi çerçevesinde çalışan işçilerin ucuz işgücü olarak suistimal edilmeleri önlenmelidir.
3. Geçici iş ilişkisi çerçevesinde işçi sağlayan istihdam bürolarının yetkilendirilmesi ciddi bir prosedüre tabi olmalı ve sigorta primi, vergi gibi mali yükümlülüklerini yerine getirmiş ve getirme yeteneğine sahip firmalara bu yetki tanınmalıdır. Bu yeterliliklere sahip olmayan firmalara bu yetki tanınmamalıdır.
4. Geçici iş ilişkisi sağlayan istihdam bürolarının denetlenmesi konusu özel olarak ele alınmalıdır.