Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kısa Çalışma Ödeneği Bilgilendirme Webinarı Detayları

22.04.2020 tarihinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) organizasyonunda, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ve TOBB Başkanı M. Rıfat Hisarcıklıoğlu’nun katılımı ile düzenlenen Kısa Çalışma Ödeneği Bilgilendirme Seminerinde; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalar çerçevesinde Koronavirüs(Covid-19) kapsamında yapılan kısa çalışma ödeneklerinin uygulanmasına ilişkin detaylar aşağıda belirtilmiştir.

Kısa Çalışma, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Ek 2 nci maddesinde düzenlenmiş olup, Genel ekonomik kriz, sektörel ve bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerlerinde haftalık çalışma süresinin en az 1/3 oranında azaltılarak ya da işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması hallerinde, işverenin başvurusu üzerinde 3 ayı geçmemek üzere yapılabilir.

Bu sürenin 6 aya kadar uzatılmasına ve kısa çalışma ödeneklerinin, işsizlik ödeneğinden mahsup edilmesine ilişkin karar Cumhurbaşkanına aittir.

Kısa Çalışma Başvurusu Nasıl Yapılmalıdır ?

Kısa çalışma talebi işverenlerce, İŞKUR’a ve varsa TİS tarafı sendikaya yazılı olarak bildirir.

İşverenler, İŞKUR’a bildirimde bulunurken,

1)Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerin işyerine etkileri ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu belirtmek,

 

2)İşyeri unvan, adres, varsa TİS tarafı sendikayı ve işyeri İŞKUR numarası ile SGK işyeri sicil numarasını belirtmek,

 

3)İŞKUR tarafından hazırlanan formatta kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi kuruma teslim etmek zorundadır.

Kısa çalışma uygulanması halinde; işveren bunu işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder veya kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapar. Varsa, TİS tarafı sendikaya da durumu yazılı olarak bildirir.

Kısa Çalışma Talebinde Uygunluk Tespiti

Kısa çalışma uygulanmasına ilişkin normal süreçte, İŞKUR tarafından uygunluk tespiti yapıldıktan sonra işçilerin kısa çalışma ödenekleri ödenmekteydi.

Ancak, 17.04.2020 tarihinde yürürlüğe giren 7244 sayılı Kanun ile Yeni Koronavirüs (Covid-19) sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirileceği belirtilmiştir.

Kısa Çalışma Ödeneği Bilgilendirme Seminerinde, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk bu konuya ilişkin yapmış olduğu açıklamada “Koronavirüs sebebiyle yapılan zorlayıcı kısa çalışma başvuruları için müfettişlerce uygunluk tespiti yapılmadan yalnızca işçilerin son 3 yılda 450 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması şartı ve kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi çalışmış olma şartları kontrol edilerek işçilere kısa çalışma ödeneği ödendiğini, diğer koşullar daha sonrasında kontrol edilerek, kısa çalışma ödemeleri yapıldıktan sonra da Kurum tarafından işverenlerden bilgi ve belge talep edilebileceğini” belirtmiştir.

İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir.

 

İşçinin Kısa Çalışma Ödeneğine Hak Kazanabilme Şartları

İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, normal şartlarda hizmet akdinin feshi hariç son 120 gün kesintisiz olarak hizmet akdine tabi çalışmış olması ve son 3 yıl içerisinde de toplamda 600 gün işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekmektedir.

Ancak, Koronavirüs(COVID-19) kapsamında, bu süreler azaltılmış olup, 30/06/2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, yeni Koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurularında, işçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekmektedir.  Bu koşulu taşımayanlar ise kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam edebilmektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği Bilgilendirme Seminerinde, Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, “Son 3 yılda 450 gün prim ödeme şartında, işçiler son 3 yıl içerisinde farklı işyerlerinde çalışmış ise bu işyerlerinde çalıştığı prim günlerinin de dikkate alınacağı ve bu tespitin İŞKUR tarafından yapılacağı” belirtilmiştir.

Cumhurbaşkanı, bu kapsamda yapılan başvuru tarihini 31/12/2020 tarihine kadar uzatmaya ve son 3 yılda 450 gün işsizlik sigortası ödemiş olma ile son 60 gün hizmet akdine tabi çalışma sürelerini değiştirmeye yetkilidir.

Kısa Çalışma Ödeneği Miktarı ve Ödenmesi

Günlük kısa çalışma ödeneği miktarı, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançlarının ortalamasının %60’ı olarak hesaplanmaktadır. Bu tutar brüt ücret üzerinden hesaplanmaktadır. (Net ücret üzerinden ise bu tutar, net ücretin %75-78’i gibi bir orana tekabül etmektedir.) Bu tutar, aylık asgari ücretin %150 sini geçemez(2020 yılı için 4.414,50 TL). Kısa çalışma ödeneği üzerinden yalnızca Damga Vergisi kesintisi yapılır. Yukarıda belirtilen tutarlar Damga Vergisi kesintisi yapılmadan önceki tutarlardır.

Zorlayıcı sebeplerle yapılan kısa çalışma ödemeleri, 4857 sayılı İş Kanununun 24 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen (işyerinde 7 günden fazla işin durmasını gerektiren zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması) 7 günlük süreden sonra başlar. İşverenler, zorlayıcı sebeplerle kısa çalışmaya başvurduğunda, işyerinde faaliyetin durduğu 7 günlük süre boyunca işçiye yarım ücret ödemek zorundadır.

Kısa çalışma ödeneği alan işçinin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.

Kısa çalışma ödenekleri, nafaka borçları dışında haczedilemez.

Kısa çalışma ödeneği süresinde, kurum tarafından işçilerin yalnızca Genel Sağlık Sigortası primi ödenmektedir.

Seminerde, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk “Kısa çalışma ödeneklerinin, takip eden ayın 5’inde PTT/IBAN aracılığıyla ödendiğini ancak Koronavirüs sürecinde ödemelerin daha erken yapılmaya başlandığını belirtmiştir. Ayrıca, İŞKUR tarafından ödemelerin yapılabilmesi için işverenlerin SGK bildirgelerini ve ücret bordrolarını hazırlaması ve ibraz etmesi gerektiğini” de vurgulamıştır.

Kısa çalışma ödenekleri için işçilere ait IBAN bilgilerini işveren, İŞKUR E-Şube üzerinden sisteme girmelidir.

İşverenin, Kısa Çalışma Ödeneği ile Ücret Arasındaki Farkı İşçiye Ödemek İstemesi Halinde;

Kısa Çalışma Ödeneği Bilgilendirme Seminerinde, Bakanlık tarafından yapılan açıklamada kısa çalışma ödeneği verilecek dönemde işverenler tarafından yardım mahiyetinde nakdi ödeme yapılması durumunda bu ödemelerin SGK ya bildirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bunun için;

“Kısa çalışma ödeneği verilecek dönemde sigortalının herhangi bir çalışması yoksa, bir çalışma karşılığı olmaksızın işveren tarafından verilen yardım mahiyetindeki nakdi ödemelerin, “0” gün ve “0” kazanç üzerinden SGK’ ya bildirileceği,

Kısa çalışma ödeneği yapılan dönemde, işçinin çalıştığı günler varsa ve işveren tarafından yardım mahiyetinde yapılan nakdi ödemeler, çalışma karşılığı ödenen tutarlara ilave edilerek, çalışma gün sayısı üzerinden SGK’ ya bildirilerek prime tabi tutulacağı,

İşveren tarafından sigortalıya yardım mahiyetinde verilen nakdi ödemeler aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin prime esas kazançlar bölümünün “Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki İstihkak” sütununa işlenerek bildirimi yapılacağı” belirtilmiştir.

Kısa Çalışma Ödeneğinin Kesilmesi

Kısa çalışma ödeneği alan işçinin işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silahaltına alınması, çalışma borcu nedeniyle işinden ayrılması hallerinde ya da geçici iş göremezlik ödeneğinin başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir. Sağlık raporunda yer alan sürenin bitmesi ile birlikte kısa çalışma ödeneği tekrar başlayacaktır.

Kısa Çalışma Süresince İşverenin Yükümlülükleri

Kısa çalışma uygulayan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak zorundadır.

Kısa çalışma süresince işveren, “29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” dışında iş sözleşmesini feshedemez.

Kısa Çalışma Süresinde İşe Alım Yapılabilir mi?

Kısa Çalışma Ödeneği Bilgilendirme Seminerinde, Bakanlık tarafından yapılan açıklamada;

“Kısa çalışmaya geçen işverenin, kısa çalışma kapsamındaki işçisi ile aynı nitelikteki yeni bir işçiyi işe alamayacağı ancak işin yürütülmesinde oluşan zaruri durumlar( önemli bir pozisyondaki işçinin işten ayrılması ve o pozisyon için mevcut personellerin gerekli niteliği taşımaması) ile yasal zorunluluk hallerinde işçi alımı yapabileceği” belirtilmiştir.

İşveren Tarafından Kısa Çalışma Süresinin Uzatılması ya da Erken Sona Erdirilmesi

İşyerinde kısa çalışma uygulanmaya başlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanacak işçi listesinin değiştirilmesi ya da işyerinde uygulanacak kısa çalışma süresinin uzatılmasına yönelik işverenin talebi, yeni başvuru olarak değerlendirilir ve tekrardan bilgi ve belgeleri ibraz etmesi gerekir.

İşverenin kısa çalışma süresinin bitiminden önce normal faaliyetine başlamaya karar vermesi veya çalışma sürelerini arttırması halinde ise bu durumu İŞKUR’a, varsa TİS tarafı sendikaya ve işçilere 6 işgünü öncesinde yazılı olarak bildirmekle yükümlüdür. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler için, yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.

 

Kısa Çalışma Ödeneği Bilgilendirme Seminerinde, Bakanlık tarafından yapılan diğer açıklamalar ise;

* Tüm sektörlerin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilecektir.

*Kısa çalışma ödeneği süresince, işverenler İŞKUR kapsamındaki (İşbaşı Eğitim Programı gibi) diğer teşviklerden de yararlanmaya devam edebilecektir.