İş ve sosyal güvenlik mevzuatında
çok önemli değişiklikler içeren 6663 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Kanun; 10.02.2016 Tarih ve 29620 Sayılı Resmi
Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İşverenlerin mevzuatta yapılan
değişikliklere dikkat etmeleri önem arz etmektedir.
6663 sayılı Kanun'da çalışma
hayatıyla ilgili yapılan düzenlemeler şu şekildedir:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 74’üncü maddesinde yapılan
değişiklik ve eklenen fıkralar ile;
- Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde, doğum
sonrası kullanılamayan izin süreleri babaya kullandırılacaktır.
- 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun
fiilen teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta analık hali
izni kullandırılacaktır.
- Analık izninin bitiminden sonra kadın işçi ile 3 yaşını doldurmamış
çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri halinde birinci
doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120, sonraki
doğumlarda ise 180 gün süreyle haftalık
çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul
doğumda bu süreler 30 gün uzar, engelli doğum olması halinde
ise bu süreler 360 gün olarak uygulanır. Bu
fıkradaki hükümlerden yararlanılan süre içinde süt izni
uygulanmaz.
- Kadın işçilere analık izninden sonra istekleri halinde verilen 6 aylık ücretsiz izin; 3
yaşını doldurmamış çocuğu evlat
edinme halinde eşlerden birine veya evlat edinene de verilecektir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 13’üncü maddesine eklenen
fıkralar ile;
- Kanunun 74’üncü maddesinde sayılan izinlerin bitiminden sonra,
çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden
aybaşına kadar ebeveynlerden biri kısmi süreli çalışma talebinde
bulunabilir
- Bu talep işveren tarafından karşılanır ve geçerli fesih nedeni
sayılmaz.
- Kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi aynı çocuk için bir
daha bu haktan faydalanmamak üzere tam zamanlı çalışmaya dönebilir.
Bu haktan faydalanmak isteyen veya tam zamanlı çalışmaya dönmek isteyen
işçi bunu en az 1 ay önce yazılı olarak işverene bildirir.
- Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin tam zamanlı çalışmaya başlaması
durumunda yerine işe alınan işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden
sona erer.
- 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinenler de bu haktan faydalanabilir.
- Ebeveynlerden birinin çalışmaması halinde bu haktan faydalanılamaz.
- Bu kapsamda hangi sektör
veya işlerde kısmi çalışma yapılabileceği ile uygulamaya ilişkin
usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak
yönetmelikle belirlenecektir.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen Ek
Madde-5 ile;
- İş Kanunu’nun 74’üncü maddesinde yapılan değişiklikle, işçiye haftalık
çalışma süresinin yarısı kadar verilen ücretsiz izin süresince yarım
çalışma ödeneği işsizlik sigortası fonundan ödenecektir.
- Yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı, günlük asgari
ücretin brüt tutarı kadardır.
- İşçinin ödenekten yararlanabilmesi için doğum veya evlat edinme
tarihinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası
primi bildirilmiş olması, haftalık çalışma süresinin
yarısı kadar fiilen çalışılması ve analık hali izninin
bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde Kuruma yarım çalışma
belgesi ile başvurması gerekir.
- Başvuruda gecikilen süre, ödenek süresinden düşülecektir.
- Ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye
tabi tutulmayacaktır.
- Geçici iş göremezlik ödeneği alanlara, bu durumun devamı
süresince yarım çalışma ödeneği ödenmez.
- İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan yersiz
ödemeler kanuni faiziyle birlikte işverenden tahsil edilir.
- İşçilerin yarım çalışma ödeneği aldıkları gün sayısı kadar, uzun
vadeli sigorta kolları ile GSS primleri (%20+%12,5) prime esas kazanç alt
sınırı üzerinden Fon aracılığıyla SGK’na ödenir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu’nun çeşitli maddelerinde yapılan değişiklikler ile;
- Yaşlılık aylığı almakta iken 4(b) kapsamında sigortalı olunmasını
gerektirecek şekilde çalışmaya başlayanlardan sosyal güvenlik
destek primi alınmayacaktır. Bu kişiler isteklerine göre, ya
sigortalı sayılmayacaklar ya da tüm sigorta kollarına tabi sigortalı
sayılıp yaşlılık aylıkları kesilecek.
- Lise ve üniversitelerden mezun olan kişilerin, mezuniyet
tarihinden itibaren 2 yıl süreyle (20-25 yaşını geçmemek
üzere) prim ödemeksizin genel sağlık sigortalısı sayılması ve
sağlık hizmetlerinden yararlanması sağlanacaktır.
- Bazı illerde 10 ve üzeri sigortalı çalıştıran işverenler için
uygulanan ilave 6 puan sigorta prim desteğinde, 10 ve üzeri
sigortalı çalıştırma şartı kaldırılmıştır.