İŞKUR’un Kısa Çalışma Uygulaması Hakkında Genelgesi Yayımlandı

İŞKUR tarafından yayımlanan 16.07.2024 tarih ve 2024/04 sayılı Genelge ile, 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun ek 2’nci maddesi ile 11/6/2024 tarihli ve 32573 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneğine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe göre gerçekleştirilen kısa çalışma uygulamasına ilişkin usul ve esasları düzenlenmiştir. Buna göre kısa çalışma uygulamasının detayları aşağıda özet olarak belirtilmiştir.

 

- İşveren, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz, genel salgın ile zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılmasına ilişkin talebini e-Devlet üzerinden İŞKUR birimine iletir. Ayrıca işveren talebini varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına da yazılı olarak bildirir.

 

- E-Devlet üzerinden yapılacak başvuruda;

1. “İşveren Bilgileri” ile “Kısa Çalışma Bilgileri” alanlarında yer alan zorunlu bilgileri,

2. Toplu İş Sözleşmesi varsa “Sendika” bilgileri ve “Sözleşme Dönemi” bilgileri,

3. Örneği başvuru sayfasında yer alan excel formatındaki “Sigortalı Listesi” adındaki formu,

Kısa Çalışma Başlama/Bitiş Tarihleri sekmesindeki verileri doldurmalı ve başvuru gerekçesini ifade eden ve ilave kanıtlayıcı belgeleri de içerecek şekilde pdf veya jpg/jpeg formatlarında belgeleri paylaşmalıdır.

 

- Kısa çalışma başvurularında, kısa çalışma dönemi dört haftadan az olamaz. Ancak sigortalının iş sözleşmesinin sona ermesi, aynı işverene ait diğer işyerine nakli veya iş sözleşmesinin askıya alınması durumlarında kısa çalışma dönemi sigortalı için dört haftadan az olabilir.

 

- İşyerinde uygulanan çalışma süresinin, en az dört hafta süreyle işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması gerekir.

 

- İşverenler, kısa çalışma başvurularına ilişkin talepler sonuçlanmadan aynı gerekçe ile yeni talepte bulunamaz.

 

- Başvurudaki kısa çalışma dönemi içerisinde olmak koşuluyla, işveren tarafından her bir sigortalı için uygulanacak kısa çalışma başlama tarihi farklı olabilir.

 

- Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz, genel salgın veya dışsal etkilerden kaynaklanan zorlayıcı sebeplerin varlığı, işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarının iddia etmesi ya da bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde, İŞKUR Yönetim Kurulunca karara bağlanır. Bu kapsamda bir karar alınmamışsa, bu gerekçelerle yapılmış talep İŞKUR birimi tarafından sebep yönünden reddedilir. Ancak İşyerinin fiziken doğrudan olumsuz etkilendiği doğal afet, yangın, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri durumlardan kaynaklanan diğer zorlayıcı sebep gerekçesiyle (doğrudan olumsuz etkilenmemiş ancak nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar daralması vb. durumlar hariç) yapılan kısa çalışma taleplerinde İŞKUR Yönetim Kurulu kararı aranmaz.

 

- Kısa çalışma talepleri, İŞKUR tarafından incelendikten sonra gerekli sebep ve şekil şartlarını sağlıyorsa, uygunluk tespitinin yapılabilmesi için Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına web servis aracılığıyla gönderilir.

- Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderilmesi aşamasına kadar işverenler tarafından talep güncellenebilir. Ancak değişiklik taleplerinden iş müfettişlerince gerekli görülenler ile iş müfettişlerince resen tespit edilen değişiklikler uygunluk tespiti sürecinde dikkate alınır. İŞKUR birimleri uygunluk tespit sonuçlarını işverene bildirir. İşverenler uygunluk tespit sonuçlarını İŞKUR portalı üzerinden görüntüleyebilir.

 

- İşveren uygunluk tespit sonucuna ilişkin son durumu, işyerinde sigortalıların görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. İlan yoluyla sigortalılara duyuru yapamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi sigortalılara ayrıca bildirim yapar.

 

- Uygunluk tespiti olumlu sonuçlanan başvurularda yer alan sigortalılar için aynı kısa çalışma gerekçesi ile kısa çalışma ile ilgili dönemin uzatılması, sürenin artırılması ve/veya yeni sigortalı eklenmesi talepleri, ilk talebin devamı olan yeni başvuru olarak değerlendirilir. Bu kapsamdaki başvuruların kısa çalışma başlama tarihi, ilk kısa çalışmanın başlama tarihinden önce olamaz.

 

- İlk başvuruda yer alan sigortalılar için kısa çalışma ile ilgili dönemin kısaltılması veya sürenin azaltılması yönündeki talepleri, yeni başvuru alınmasına ve başvuruda güncelleme yapılmasına gerek kalmaksızın İŞKUR birimlerince yerine getirilir.

 

- Sigortalının kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yılda en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekir.

 

- İlk başvuruda bildirilen, belirtilen gün sayıları koşullarını sağlamayan sigortalılar, koşulları daha sonra sağlasalar da kısa çalışma ödeneğine hak kazanamaz. Ancak ilk başvuruda yer almayıp sonraki başvurularda bilgisi bulunan sigortalıların kısa çalışma hak sahipliği, sigortalının yer aldığı ve uygunluk tespitinde sigortalı için belirlenen kısa çalışma başlama tarihi itibarıyla belirlenir.

 

- Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçmemek üzere, sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. (2024 yılı için en fazla 30.003,75 TL)

 

- Kısa çalışma ödeneği, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulamaz, nafaka borçları dışında onda birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir veya temlik edilemez. Kısa çalışma ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak sigortalının kendisine ödenir.

 

- Kısa çalışma döneminde, kısa çalışmanın başladığı ve sona erdiği aylar parmak hesabı yapılarak fiili gün sayısı üzerinden; ara aylar, şubat ayı dâhil, 30 gün üzerinden değerlendirilir. Ödeme yapılan gün sayısı toplamda 90 günden fazla olamaz.

 

- Kısa çalışmanın günlük, haftalık veya aylık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı işyerinin gelenekleri ve işin niteliği dikkate alınarak işverence belirlenir. Kısa çalışma uygulamasına tabi tutulan sigortalının çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve İŞKUR tarafından ödenir.

 

- Zorlayıcı sebeplerle kısa çalışma yapılması halinde ödemeler, işyerinde işin durmasını gerektirecek bir haftalık süreden sonra başlar.

 

- Sosyal Güvenlik Kurumu bildirimlerinde kısa çalışma talep edilen günler için “18-Kısa Çalışma Ödeneği” veya “27-Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler” eksik gün kodlarının bildirilmesi gerekir.

 

- Birden fazla işyerinde çalışırken, çalıştıkları işyerlerinde kısa çalışma uygulamasına tabi tutulan sigortalılar adına işverenleri tarafından ilgili kısa çalışma dönemi için Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen prim ödeme gün sayıları toplanır. İlgili ayda sigortalı adına toplamda 30 gün ve üzeri prim bildirilmesi halinde, söz konusu ay için kısa çalışma ödeneği ödenmez.

 

- Kısa çalışma uygulaması devam eden işyerlerinde yapılan inceleme sırasında işverenin ödenek alan sigortalıların çalışma sürelerine ilişkin hatalı bilgi ve belge verdiğinin tespit edilmesi halinde hakkında hatalı bilgi verilen sigortalı sayısı da dikkate alınarak kısa çalışma ödeneği durdurulur.

 

- Kısa çalışma kapsamındaki sigortalının herhangi bir nedenle iş sözleşmesinin sona ermesi halinde sona erdiği tarih itibarıyla, aynı işverene ait diğer bir işyerine nakli halinde nakil tarihi itibarıyla, iş sözleşmesinin askıya alınması durumunda sözleşmenin askıya alındığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği kesilir.

 

- Kısa çalışma kapsamındaki sigortalının herhangi bir sebeple silahaltına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması, tutuklanması ve hüküm giymesi, yurtdışına çıkması, geçici iş göremezlik raporu alması hallerinde ödeneği durdurulur. Kısa çalışma dönemi içerisinde durumun ortadan kalktığı tarihi izleyen gün itibarıyla ödeneği ödenir.

 

- İşveren, kısa çalışma kapsamındaki sigortalıların çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır.

 

- Hatalı veya geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler hakkında işverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. Sigortalının kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte sigortalıdan tahsil edilir. Sigortalının kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler sigortalının vefatı halinde tahsil edilmez.

 

- İşveren, ilan ettiği süreden önce normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu; İŞKUR birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve sigortalılara altı işgünü öncesinde yazılı olarak bildirmek zorundadır.

 

- Hak sahipliğine esas kısa çalışma başlama tarihi 1/3/2024 ve sonrasında olan sigortalılar için, kısa çalışma ödeneği olarak ödenen süreler, sigortalının aynı gerekçe ile yapılmış hak sahipliğine esas ilk kısa çalışma talebinin başlama tarihinden itibaren üç yıl içerisindeki hizmet akdi fesihlerine istinaden;

1. Belirlenecek yeni işsizlik ödeneği hak sahipliği süresinden,

2. Yeni bir hak sahipliği oluşmaması ve daha önce hak ettiği bir işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan işsizlik ödeneği süresinin başlatılması halinde, yeniden başlatılan hak sahipliği süresinden düşülür.

 

- Kısa çalışma ödemelerinin işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.

 

- Kısa çalışma uygulamasına ilişkin işlemlere karşı sigortalılar ve işverenler işlemin tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde İŞKUR birimine itirazda bulunabilir. İtirazların 30 gün içinde sonuçlandırılması zorunludur. İtirazlar daha önce yapılmış bulunan işlemlerin uygulanmasını geciktirmez. İtiraz yoluna başvurulmuş olması ilgililerin yargı yoluna başvurma hakkını ortadan kaldırmaz. Süresinde yapılmayan itirazlar dikkate alınmaz.

 

- Kısa çalışma döneminde çalışanların kısa çalışma ödeneği aldıkları sürelerde aynı zamanda çalıştığı veya kısa çalışma uygulama şartlarına riayet edilmediği yönünde yapılan bildirimler derhal ilgili Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlığına gönderilir, Başkanlık tarafından yapılan tespitlere göre işlem yapılır.

 

Genelgeye yukarıdaki “Dokümanı İndir” kısmından ulaşabilirsiniz.