(Cumhurbaşkanı
Onayından Sonra Resmi Gazete’ de Yayımlanmasıyla Yürürlüğe Girecektir.)
Bilindiği üzere yabancıların
Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışabilmeleri için çalışma izni almaları
gerekmekte olup, söz konusu hususla ilgili usul ve esaslar 4817 sayılı
Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve bu kanuna göre çıkarılan diğer
alt mevzuatlarla belirlenmiştir. Söz konusu mevzuatta değişiklikler öngören
Uluslararası İş Gücü Kanun Tasarısı bir süredir TBMM Genel Kurulunda
görüşülmekteydi.
Uluslararası iş gücüne
ilişkin politikaların belirlenmesi, uygulanması, izlenmesi, yabancılara
verilecek çalışma izni ve çalışma izni muafiyetlerine dair iş ve işlemlerde
izlenecek usulleri, yetki, sorumlulukları, uluslararası iş gücü alanındaki hak
ve yükümlülükleri yeniden düzenleyen ve yabancıların kayıt dışı çalışmalarının
önlenmesi, yerli-yabancı iş gücü dengesi kurularak, nitelikli yabancı iş
gücünden de yararlanılmasını öngören Uluslararası
İş Gücü Kanun Tasarısı TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek kanunlaştı.
Söz konusu Uluslararası İş
Gücü Kanunu’nun yürürlüğe girmesinin ardından uygulamaya ilişkin usul ve esaslar çıkarılacak yönetmelikler ve alt
mevzuatlarla belirlenecektir. Aşağıdaki tabloda Uluslararası İş Gücü Kanun
Tasarısı ile mevzuatta öngörülen birtakım değişiklikler özetle sunulmuştur.
İlgili tasarıya ulaşmak için
tıklayınız.
4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun | Uluslararası İş Gücü Kanun Tasarısı | ||||||||||||||||||||||||
Amaç: Yabancıların Türkiye’deki çalışmalarını izne bağlamak ve bu yabancılara verilecek çalışma izinleri ile ilgili esasları belirlemek. | Uluslararası işgücüne ilişkin politikaların belirlenmesi, izlenmesi ve uygulanması Kanunun amacına dahil edilmiştir. | ||||||||||||||||||||||||
Kapsam: Türkiye’de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsar. | Staj yapan yabancılar ve geçici hizmet sunumu amacıyla bulunan sınırötesi hizmet sunumu yabancıları Kanun kapsamına alınmıştır. | ||||||||||||||||||||||||
- | Aşağıdaki tanımlar Kanuna eklenmiştir:
| ||||||||||||||||||||||||
- | Uluslararası işgücü politikası: Uluslararası işgücü hareketliliği ve bölgesel gelişmeler ile Göç Politikaları Kurulu kararları, istihdam ve çalışma hayatına ilişkin gelişmeler, sektörel ve ekonomik dönemsel değişiklikler, kalkınma planları ve programları, yabancının uyruğunda bulunduğu ülkeyle ikili veya çok taraflı anlaşmalar ve uluslararası sözleşmeler, kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu sağlığı dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenir. | ||||||||||||||||||||||||
- | Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu: Tasarı ile uluslararası işgücü politikası danışma kurulu kurulması öngörülmektedir. Kurul; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı başkanlığında, ÇSGB Müsteşarı, AB, Dışişleri, Ekonomi, İçişleri, Kalkınma, Kültür ve Turizm Bakanlıkları Müsteşarları ile Uluslararası İşgücü Genel Müdüründen oluşur. Toplantı gündemiyle ilgili bakanlık, ulusal veya uluslararası kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşları temsilcileri davet edilebilir. Kurul kararları, uluslararası işgücü politikası esaslarının ve Türkiye’nin uluslararası işgücü ihtiyacının belirlenmesinde Bakanlıkça dikkate alınır. | ||||||||||||||||||||||||
- | Kanun tasarısı ile ÇSGB’nca; yabancı istihdam taleplerini almak, değerlendirmek ve yabancı işgücünün etkilerini izlemek üzere Yabancı Başvuru, Değerlendirme ve İzleme Sistemi kurulacaktır. | ||||||||||||||||||||||||
Çalışma izinleri, ÇSGB tarafından verilmektedir. | Bakanlık çalışma izinlerini verirken uluslararası işgücü politikalarını esas alarak değerlendirilecektir. | ||||||||||||||||||||||||
Çalışma izni başvuruları yabancının kendisi veya yabancıyı çalıştıracak işveren tarafından yapılır. | Yetkili aracı kurumlar da çalışma izni başvurusu yapabilecektir. | ||||||||||||||||||||||||
Uzatma başvurusu: Çalışma izninin bittiği tarihten geriye doğru en fazla iki aylık sürede olmak kaydıyla, izin süresi sona ermeden veya izin süresi bitiminden itibaren 15 gün içinde uzatma başvurusu yapılabilir. | Kanun tasarısıyla çalışma izni uzatma başvurularının izin süresi dolmasına 60 gün kalmasından itibaren ve her durumda izin süresi dolmadan yapılacaktır. İzin süresi dolduktan sonra uzatma başvurusu yapılamayacaktır. | ||||||||||||||||||||||||
Eksik evrak: Çalışma izni başvurularında Bakanlıkça eksik belge tespit edilmesi halinde eksik evrakların tebliğ tarihinden 15 gün içerisinde tamamlanması gerekir. | Eksik belge tespitinde evrakların 30 gün içerisinde tamamlanması gerekir. | ||||||||||||||||||||||||
Ön izin: Mesleki hizmetler kapsamında çalışacak yabancılara akademik ve mesleki yeterlilik ile ilgili işlemleri tamamlanıncaya kadar, bir yılı geçmemek üzere ön izin verilebilmektedir. | Mesleki yeterlilik gerektiren sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ön izin alınması zorunlu kılınmaktadır. Sağlık hizmetlerinde Sağlık Bakanlığı, eğitimde Milli Eğitim Bakanlığı ön izin vermeye yetkilidir. Yabancı uyruklu öğretim elemanlarına çalışma izni, YÖK tarafından verilecek ön izine istinaden Bakanlıkça verilecektir. Uzatma başvuruları da ön izne tabi olacaktır. | ||||||||||||||||||||||||
Çalışma izni başvurusu reddi:
| Tasarıda aşağıdaki hususların red sebebi olduğu belirtilmiştir:
Başvurular reddedilecektir. | ||||||||||||||||||||||||
Çalışma İzni: Belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok bir yıl geçerli olmak üzere verilmektedir. | Belirli bir işyerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok 1 yıl çalışma izni verilecektir. Dolayısıyla böylece, halihazırda yürürlükte bulunan, yabancının sadece çalışma izni verilen işyerinde çalışabilmesine yönelik uygulama esnetilerek, yabancının işverenin aynı iş kolundaki diğer işyerlerinde de çalışabilmesinin önü açılmıştır. Çalışma izinleri ve çalışma izni muafiyet belgesi, yabancının pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerinin geçerlilik süresinden 60 gün daha kısa süreli olarak verilecektir. | ||||||||||||||||||||||||
Bağımsız Çalışma izni: Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça bağımsız çalışma izni verilebilir. |
Olan yabancılar çalışma izni alarak çalışabilirler. Profesyonel meslek mensubu yabancılara, ilgili Kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilir. Bağımsız çalışma izni belli bir süre sınırına tabi olmaksızın süreli olarak verilir. Böylelikle bağımsız çalışma izni alabilmek için Türkiye’de en az 5 yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olma şartı kaldırılmıştır. | ||||||||||||||||||||||||
Süresiz Çalışma İzni: Uzun dönem ikamet iznine sahip olanlar veya Türkiye’de kesintisiz en az 8 yıl ikamet izni ile kalmış olan veya en az 8 yıl kanuni çalışması olan yabancılara süresiz çalışma izni verilebilmektedir. | Tasarı ile yapılan düzenleme sonrası, uzun dönem ikamet izni olan veya en az 8 yıl kanuni çalışma izni olan yabancılara süresiz çalışma izni verilebilecektir. Dolayısıyla Türkiye’de en az 8 yıl ikamet izni ile kalmış olanlar söz konusu kapsamdan çıkarılmaktadır. Süresiz çalışma izni olan yabancı, özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanırlar. | ||||||||||||||||||||||||
- | Turkuaz Kart: Eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’de faaliyetlerinin veya yatırımının ekonomiye ve istihdama etkisi ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre uygun görülen yabancılara turkuaz kart verilebilecektir. Turkuaz kart ilk 3 yılı geçiş süresi olmak üzere verilir. Geçiş süresi içerisinde iptal edilmeyen kartlar, yabancının başvurusu ile süresiz hale dönüştürülür. Bu başvuru geçiş süresinin dolmasına 80 gün kalmasından itibaren geçiş süresi dolana kadar yapılır. Geçiş süresi dolduktan sonra yapılan başvurular reddedilir ve Turkuaz Kart geçersiz hale gelir. Turkuaz kart sahibi yabancıya, Türkiye’de süresiz çalışma hakkı, eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına ise ikamet hakkı verilir. Kart sahibi yabancı süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır. | ||||||||||||||||||||||||
Yurt dışından yapılan başvurularda çalışma izni verilen yabancının en geç 90 gün içerisinde Türkiye’ye giriş yapması gerekmektedir. Ayrıca çalışma izni verilen yabancının iznin geçerlilik tarihinden itibaren 30 gün içerisinde işe başlaması gerekmekte olup, söz konusu sürelerin aşılması halinde çalışma izni iptal olmaktadır. | Yurtdışından yapılan başvurulara istinaden çalışma izni verilen yabancı, çalışma izninin geçerliliğinin başladığı tarihten itibaren 6 ay içerisinde Türkiye’ye gelmek zorundadır. Türkiye’ye gelmeyen yabancının çalışma izni iptal edilecektir. Böylelikle mevcut mevzuattaki 30 ve 90 günlük süre sınırları kaldırılarak 6 aya uzatılmaktadır. | ||||||||||||||||||||||||
- | Tasarı ile Bakanlar Kuruluna; ülke menfaatlerinin gerektirdiği hallerde ülke, kişi, coğrafi bölge, süre, sayı, oran, tür, nitelik, sektör, iş ve meslek itibarıyla çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti verilmesini belirleyebilme, sınırlandırma, kısmen veya tamamen durdurma veya yasaklama yetkisi verilmektedir. | ||||||||||||||||||||||||
Özel kanunlarda belirlenen hükümler saklı kalmak ve yabancı ile işverenin diğer kanunlardan doğan yükümlülüklerini yerine getirmeleri kaydıyla; a) Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerle çalışma izninden muaf tutulanların, b) Daimi ikametgahları yurt dışında olup bilimsel, kültürel ve sanatsal faaliyetler amacıyla bir aydan az, sportif faaliyetler amacıyla dört aydan az süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancıların, c) Türkiye’ye ithal edilen makine ve teçhizatın montajı, bakım ve onarımı, kullanımına ilişkin eğitiminin verilmesi veya teçhizatı teslim almak veya Türkiye’de arızalanan araçların tamiri amacıyla; Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren bir yıl içinde toplam üç ayı geçmemek ve bu durumu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlamak koşuluyla gelenlerin, ç) Türkiye’den ihraç edilen ya da Türkiye’ye ithal edilen mal ve hizmetlerin kullanılmasına ilişkin eğitim amacıyla Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren bir yıl içinde toplam üç ayı geçmemek ve bu durumu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlamak koşuluyla Türkiye’de bulunanların, d) Belgeli turizm işletmelerinin sınırları dışında faaliyette bulunacak fuar ve sirklerde gösteri ve benzeri görevli olarak Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren altı ayı geçmemek ve bu durumu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlamak koşuluyla bulunanların, e) İki yılı geçmemek ve eğitim süresiyle sınırlı olmak üzere durumunu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlayarak üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarına bilgi ve görgülerini artırmak üzere gelen yabancıların, f) Sosyo-kültürel ve teknolojik alanlar ile eğitim konularında altı ayı aşmayan bir sürede Türkiye’ye önemli hizmet ve katkı sağlayabilecekleri ilgili mercilerce bildirilenlerin, g) Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığının (Ulusal Ajans) yürüttüğü programlar kapsamında gelecek yabancıların program süresince, ğ) Kapsamı ve süresi konusunda Bakanlık, İçişleri ve Dışişleri Bakanlığı ile Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığının mutabakata vardığı uluslararası stajyer öğrenci programları çerçevesinde staj görecek yabancıların, h) Görev süresi sekiz ayı geçmemek kaydıyla Türkiye’ye gelen tur operatörü temsilcisi yabancıların, ı) Türkiye Futbol Federasyonunca veya Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce talepleri uygun bulunan yabancı futbolcular ile diğer sporcu ve antrenörlerin sözleşmeleri süresince, i) Gemiadamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşme’nin I/10 Kuralına göre devletlerle yapılan ikili protokoller gereği, ilgili idareden “Uygunluk Onayı Belgesi” almış Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı ve kabotaj hattı dışında çalışan gemilerde görev yapan yabancı gemiadamlarının, j) Türkiye Avrupa Birliği Mali İşbirliği Programları kapsamında yürütülen projelerde görevlendirilen yabancı uzmanların, görevleri süresince, çalışma izni almalarına gerek bulunmamaktadır. Mesleki hizmetler kapsamında olup, muafiyet hükümlerine tabi yabancı mimar, mühendis ve şehir plancılarının, hizmet sürelerinin bir ayı aşması durumunda akademik ve mesleki yeterliliğini tamamlayarak Bakanlıktan çalışma izni alması, ilgili meslek kuruluşuna geçici üye olması ve ulusal kurum ve kuruluşların uygulamalarına uyması zorunludur. Muafiyet süreleri uzatılamaz. Ayrıca (b), (d), (f) ve (h) bentleri kapsamındaki yabancılar, bir takvim yılı içinde muafiyet hükümlerinden sadece bir kez yararlanır. Ancak, bu haktan yararlanabilmek için yabancının daha önce aynı amaçla almış olduğu ikamet tezkeresinin bitiş tarihinden itibaren üç ay geçmiş olması şartı aranır. Muafiyet sürelerinden daha fazla çalışılacak olunması durumunda Bakanlıktan çalışma izni alınması zorunludur. (c) ve (ç) bentleri kapsamındaki yabancılara, Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren bir yıl içinde Türkiye’de toplam kalış süreleri üç ayı aşmamak üzere, Türkiye’ye çoklu giriş imkanı sağlanır. Bu maddede sayılan yabancılar, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç otuz gün içerisinde ve her halükarda faaliyetlerine başlamadan önce geliş amaçlarını, ne kadar süre ile ve nerede kalacaklarına ilişkin bilgileri, görev yapacakları il valiliğine (Göç İdaresi İl Müdürlüğüne) bildirerek ikamet izni başvurusu yapmak zorundadırlar. Muafiyet hükümlerinden yararlanacak yabancılara ilişkin sosyal güvenlikle ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi zorunludur. Bu madde kapsamında ikamet tezkeresi düzenlenen yabancıların kimlik bilgileri ile çalışacakları işyerlerinin unvan ve Sosyal Güvenlik Kurumu işyeri sicil numaraları emniyet makamları tarafından her ay Bakanlığa bildirilir. | Tasarıda çalışma izni muafiyet belgesinin alınmasına ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Buna göre:
| ||||||||||||||||||||||||
Çalışma İzni İptali Mevcut mevzuat hükümleri gereğince, çalışma izninin iptalini gerektiren durumlardan birisi de yabancının aralıksız 6 aydan uzun süre yurt dışında kalmasıdır. | Kanun tasarısı ile söz konusu hüküm değiştirilerek; Sağlık sebepleri veya zorunlu kamu hizmeti gibi mücbir sebepler dışında süreli çalışma izinlerinde aralıksız olarak 6 ay, bağımsız ve süresiz çalışma izinlerinde ise aralıksız olarak 1 yıldan fazla süre Türkiye dışında kalınması iptal nedeni olarak belirtilmiştir. Böylelikle, bağımsız ve süresiz çalışma izni olan yabancıların aralıksız 1 yıla kadar yurt dışında kalmaları halinde çalışma izinleri iptal edilmeyecektir. | ||||||||||||||||||||||||
- | Çalışma izni iptal durumlarına aşağıdaki hususlar eklenmiştir:
| ||||||||||||||||||||||||
Mevcut mevzuatta göre istisna uygulanacak yabancılar
| Çalışma izninin istisnai olarak verilebileceği yabancılar:
| ||||||||||||||||||||||||
- | Serbest bölgelerde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularıEkonomi Bakanlığına yapılacaktır. | ||||||||||||||||||||||||
- | Yabancı Öğrenciler
| ||||||||||||||||||||||||
Bildirim yükümlülüğü
En geç on beş gün içerisinde durumu Bakanlığa bildirmekle yükümlüdürler | Süresiz çalışma izni ile çalışan yabancılara da kanun tasarısı ile bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. Buna göre; Yabancı çalıştıran işverenler ile süresiz veya bağımsız çalışma izni ile bulunan yabancılar, çalışma izninin veya çalışma izni muafiyeti kapsamında çalışmanın başlaması ve sona ermesi durumu ile çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin iptalini gerektirecek halleri 15 gün içerisinde Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür. | ||||||||||||||||||||||||
Mevcut mevzuatta belirtilen idari para cezaları
| Kanun tasarısında belirtilen idari para cezaları
|